Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı Mart ayı bütçe uygulama sonuçları, bütçe açığının giderek büyüdüğünü gözler önüne serdi. Vergi gelirlerindeki artışa rağmen, giderlerdeki yükseliş bütçe dengesini olumsuz etkiliyor. Peki, bu durum ekonomiyi nasıl etkileyecek? İşte detaylar...

Bütçe Giderleri Rekor Kırdı

Mart ayında merkezi yönetim bütçe giderleri, geçen yılın aynı ayına göre %48,3 gibi ciddi bir artış göstererek 1 trilyon 27 milyar 727 milyon liraya yükseldi. Bu durum, 2025 bütçesi için öngörülen ödeneğin %7'sinin kullanıldığı anlamına geliyor. Giderlerdeki bu artışın temel nedenleri arasında personel giderleri, sosyal güvenlik kurumlarına yapılan ödemeler ve mal-hizmet alım giderlerindeki artışlar yer alıyor.

• Personel giderleri: %38,4 artışla 282 milyar 300 milyon lira
• Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri: %38 artışla 35 milyar 767 milyon lira
• Mal ve hizmet alım giderleri: %65,2 artışla 80 milyar 631 milyon lira

Faiz giderleri de dikkat çekici bir şekilde arttı. Geçen yılın aynı ayına göre %116,3 oranında artarak 161 milyar 243 milyon liraya ulaştı. Bu durum, borçlanma maliyetlerinin yükseldiğini ve bütçe üzerindeki yükünün arttığını gösteriyor.

Vergi Gelirleri Artışa Rağmen Yetersiz

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre %58,4 artarak 766 milyar 261 milyon liraya yükseldi. Vergi gelirleri de %53,4 artışla 645 milyar 101 milyon liraya çıktı. Ancak, giderlerdeki yüksek artış nedeniyle bu gelir artışı bütçe açığını kapatmaya yetmedi.

Vergi türleri itibarıyla gelir vergisinde %102,7, dahilde alınan katma değer vergisinde %88,5, özel tüketim vergisinde %37,2 ve banka ve sigorta muameleleri vergisinde %60,1 oranında artışlar yaşandı. Kurumlar vergisinde ise %4,5'lik bir azalma görüldü.

Ocak-Mart Dönemi Genel Değerlendirme

Ocak-Mart döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre %45 artarak 3 trilyon 117 milyar 586 milyon liraya yükseldi. Aynı dönemde bütçe gelirleri ise %47 artarak 2 trilyon 406 milyar 769 milyon liraya çıktı. Bu durum, bütçe açığının yılın ilk çeyreğinde de devam ettiğini gösteriyor.

Personel giderleri %38,6 artışla 920 milyar 721 milyon liraya, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri %36,8 artışla 111 milyar 471 milyon liraya yükseldi. Faiz giderleri ise %85,2 gibi yüksek bir oranda artarak 463 milyar 950 milyon liraya ulaştı.

Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre %50,5 artarak 2 trilyon 22 milyar 726 milyon liraya ulaştı. Ancak, giderlerdeki artışın yüksekliği nedeniyle bu gelir artışı bütçe açığının kapanmasına yetmedi.

Mart ayı bütçe uygulama sonuçları, Türkiye ekonomisinin önünde önemli zorluklar olduğunu gösteriyor. Bütçe açığının kontrol altına alınması ve mali disiplinin sağlanması, sürdürülebilir bir ekonomik büyüme için hayati önem taşıyor. Aksi takdirde, artan borç yükü ve yükselen faiz oranları ekonomiyi daha da zorlayabilir.