Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2024 yılına ait harcama alışkanlıkları raporu, gelir grupları arasındaki uçurumu bir kez daha gözler önüne serdi. Rapora göre, yüksek gelirli haneler gelirlerinin önemli bir kısmını ulaşıma harcarken, düşük gelirli haneler ise gelirlerinin büyük bir bölümünü kiraya ayırmak zorunda kalıyor. Bu durum, ekonomik eşitsizliğin derinleştiğini ve dar gelirli vatandaşların geçim sıkıntısının arttığını gösteriyor.

Gelir Gruplarına Göre Harcama Dağılımı

TÜİK'in raporunda dikkat çeken en önemli noktalardan biri, gelir grupları arasındaki harcama farklılıkları. Yüksek gelirli hanelerin ulaşıma yaptığı harcama, düşük gelirli hanelere göre yaklaşık iki kat daha fazla. Bu durum, yüksek gelirli vatandaşların daha konforlu ve çeşitli ulaşım imkanlarına sahip olduğunu gösterirken, dar gelirli vatandaşların ise toplu taşıma veya daha ekonomik ulaşım yöntemlerine yönelmek zorunda kaldığını ortaya koyuyor.

Öte yandan, düşük gelirli haneler gelirlerinin yaklaşık üçte birini kiraya ayırmak zorunda kalıyor. Bu durum, özellikle büyük şehirlerde yaşayan dar gelirli vatandaşlar için büyük bir yük oluşturuyor. Kira fiyatlarındaki artışlar, dar gelirli ailelerin geçim sıkıntısını daha da artırırken, temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmalarına neden oluyor.

Harcama farklılıkları sadece ulaşım ve kira ile sınırlı değil. Gıda, giyim, eğitim ve sağlık gibi temel ihtiyaçlarda da gelir grupları arasında önemli farklılıklar bulunuyor. Yüksek gelirli haneler, bu alanlarda daha kaliteli ve çeşitli ürünlere erişebilirken, dar gelirli haneler ise daha ucuz ve kısıtlı seçeneklere yönelmek zorunda kalıyor.

En Çok İsraf Edilen Gıda: Taze Meyve ve Sebze

TÜİK raporunda dikkat çeken bir diğer nokta ise gıda israfı. Rapora göre, Türkiye'de en çok israf edilen gıda ürünleri taze meyve ve sebzeler. Bu durum, hem ekonomik kayıplara yol açıyor hem de doğal kaynakların gereksiz yere tüketilmesine neden oluyor. Gıda israfının önlenmesi için tüketicilerin daha bilinçli alışveriş yapması, gıdaları doğru şekilde saklaması ve artan yemekleri değerlendirmesi gerekiyor.

Gıda israfı konusunda bireysel önlemlerin yanı sıra, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının da önemli sorumlulukları bulunuyor. Gıda bankacılığı, ihtiyaç sahiplerine yönelik yemek dağıtımı ve israfı önlemeye yönelik bilinçlendirme kampanyaları gibi çalışmalar, gıda israfının azaltılmasına katkı sağlayabilir.

• Bilinçli Alışveriş: İhtiyaç duyulan kadar ürün almak ve son kullanma tarihlerine dikkat etmek.
• Doğru Saklama: Gıdaları uygun koşullarda saklamak ve tazeliğini korumak.
• Artan Yemekleri Değerlendirme: Artan yemekleri farklı tariflerde kullanarak değerlendirmek veya ihtiyaç sahipleriyle paylaşmak.

Ekonomik Eşitsizliğin Artan Yüzü

TÜİK'in harcama alışkanlıkları raporu, Türkiye'deki ekonomik eşitsizliğin giderek arttığını ve dar gelirli vatandaşların geçim sıkıntısının derinleştiğini gösteriyor. Yüksek gelirli hanelerin lüks harcamalara yöneldiği bir dönemde, dar gelirli haneler temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor. Bu durum, sosyal adaletin sağlanması ve ekonomik refahın tüm kesimlere yayılması için daha kapsamlı politikaların hayata geçirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Ekonomik eşitsizlikle mücadele, yoksulluğun azaltılması ve gelir dağılımının iyileştirilmesi gibi hedeflere yönelik adımlar atılması, Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınması için büyük önem taşıyor.