Türkiye İş Kurumu'nun (İŞKUR) 2024 yılı İşgücü Piyasası Araştırması, işverenlerin "iş var ama çalışacak adam bulamıyoruz" söylemine karşılık, "İşveren ucuz işçi aradığı için insanlar çalışmak istemiyor" diyenleri haklı çıkardı. Araştırma sonuçları, işverenlerin büyük bir çoğunluğunun işe alacakları kişilere asgari ücret teklif ettiğini gösteriyor. Peki, bu durumun sebepleri neler ve sonuçları ne olacak?
Asgari Ücret Gerçeği: İşverenler Ne Diyor?
İŞKUR'un araştırmasına göre, 148.675 işyerinde 488.324 kişilik açık iş bulunuyor. Ancak bu açık işlerin büyük bir kısmı için işverenler asgari ücret ödemeyi planlıyor. Bu durum, iş arayanların beklentileriyle örtüşmediği için işçi bulma konusunda ciddi sıkıntılar yaşanmasına neden oluyor. İşverenler, kalifiye eleman bulmakta zorlandıklarını belirtirken, asgari ücretle çalışmaya razı olan işçi sayısının da giderek azaldığına dikkat çekiyor.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, işverenlerin asgari ücretle işçi çalıştırma oranı bazı mesleklerde oldukça yüksek. Örneğin, satış elemanlarında bu oran %83,9, taşıma, yükleme, boşaltma işlerinde çalışan beden işçilerinde %81,6, kasiyerlerde %81,4 ve satış uzmanlarında %81,2'ye ulaşıyor. Bu durum, özellikle bu sektörlerde çalışanların geçim sıkıntısı yaşamasına ve daha iyi şartlarda iş arayışına girmesine neden oluyor.
Hangi Sektörler Daha Şanslı?
Elbette, her sektörde durum aynı değil. Gazaltı kaynakçısı, otobüs yolcu şoförü ve silahsız özel güvenlik görevlisi gibi mesleklerde asgari ücretin iki katı ücret verilenlerin sayısı diğer sektörlere göre daha yüksek. Bu durum, bu mesleklerde çalışanların daha iyi yaşam standartlarına sahip olmasını sağlıyor ve bu sektörlere olan ilgiyi artırıyor. Ancak, genel tabloya bakıldığında asgari ücretin yaygınlığı, iş arayanların motivasyonunu düşüren önemli bir faktör olarak karşımıza çıkıyor.
- Gazaltı Kaynakçısı: Nitelikli eleman ihtiyacı yüksek, dolayısıyla ücretler de daha iyi.
- Otobüs Yolcu Şoförü: Sorumluluk gerektiren bir iş, bu da ücretleri yukarı çekiyor.
- Silahsız Özel Güvenlik Görevlisi: Özellikle büyük şehirlerde talep yüksek, bu da ücretleri etkiliyor.
Asgari ücretin bu denli yaygın olması, işverenlerin rekabet gücünü koruma çabasıyla da ilişkili. Ancak, ucuz iş gücü arayışı, uzun vadede hem çalışanların yaşam kalitesini düşürüyor hem de işverenlerin kalifiye eleman bulma sorununu derinleştiriyor. Bu durumun önüne geçmek için, hem işverenlerin hem de devletin daha sürdürülebilir çözümler üretmesi gerekiyor.
