Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK),65 yaş üstü vatandaşların noter işlemlerinde yaşadığı ayrımcılığa karşı önemli bir karar aldı. Bir noterlikte yaşanan olayda, 65 yaş üstü bir vatandaştan yaşı nedeniyle sağlık raporu istenmesi üzerine TİHEK, bu durumu yaş ayrımcılığı olarak değerlendirerek 100 bin TL idari para cezası uyguladı. Bu karar, yaşlı vatandaşların haklarının korunması adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

TİHEK'ten Emsal Karar: Yaş Ayrımcılığına Dur Dendi

Olay, bir üniversitede dekanlık görevi yürüten bir vatandaşın, vekaletname çıkarmak için gittiği noterlikte yaş engeline takılmasıyla başladı. Noterlik görevlisi, vatandaşın 65 yaş üzerinde olması nedeniyle hukuki ehliyetini gösterir doktor raporu talep etti. Vatandaşın başvurusu üzerine harekete geçen TİHEK, noterliğin savunmasını değerlendirerek önemli tespitlerde bulundu.

Noterlik, uygulamanın kişilerin hukuki güvenliğini korumaya yönelik olduğunu, her 65 yaş ve üzerindeki kişiden rapor talep edilmediğini ve bu uygulamanın yasal yükümlülükten kaynaklandığını savundu. Ancak TİHEK, noterlik işlemlerinde kişilerin ehliyetine ilişkin rapor istenmesinin yalnızca kişinin davranışları veya görünümünden doğan somut şüphe hallerinde söz konusu olabileceğini belirtti. Kurul, yalnızca belli bir yaş eşiğinin aşılmasının sağlık raporu zorunluluğu için meşru bir gerekçe olamayacağını kaydetti.

Kararın Detayları ve Önemi

TİHEK kararında, Noterlik Kanunu Yönetmeliği'nde, yaşlılığı nedeniyle hukuki işlem yeteneğinden şüphe edilen kişilerden sağlık raporu istenmesinin amacının işlemin sıhhati ve hukuki güvenliğin sağlanması olduğuna yer verildiği belirtildi. Ancak yönetmelikte belirtilen kriterler doğrultusunda ön değerlendirme yapılmaksızın başvurandan sağlık raporu talep edilmesinin ayrımcı ve keyfi bir uygulama olduğu vurgulandı.

Kararda ayrıca, 65 yaş ve üzeri herkesten sağlık raporu istenmesi uygulamasının "65+ bireylerin özerkliklerini ve saygınlıklarını zedelediğini, onları tek tipleştiren ve yeterliliklerini sorgulayan ayrımcı bir tutum" olduğu belirtildi. Bu durumun, yaşlı bireylerin toplumdaki yerini ve haklarını olumsuz etkileyebileceği vurgulandı.

TİHEK'in Uyarıları ve Bundan Sonrası

TİHEK, Türkiye Noterler Birliği'nin de 65 yaşın tek başına rapor zorunluluğu için yeterli olmadığı yönündeki genelgesine atıf yaparak, 65+ bireylere yönelik kalıp yargıların ve önyargılı uygulamaların insan onuruna aykırı olduğunu ifade etti. Bu kararın, benzer durumların yaşanmasının önüne geçilmesi ve yaşlı vatandaşların haklarının korunması açısından önemli bir emsal teşkil etmesi bekleniyor. Artık noterler, 65 yaş üstü vatandaşlardan keyfi olarak sağlık raporu talep edemeyecek ve bu konuda daha dikkatli olmak zorunda kalacaklar.