İran'ın desteklediği Iraklı milis grupları, ABD saldırıları korkusuyla silah bırakmaya ve büyük şehirlerdeki karargâhlarını boşaltmaya hazır olduklarını açıkladı. Bu karar, ABD Başkanı Donald Trump yönetimiyle yaşanabilecek olası bir çatışmanın önüne geçme amacı taşıyor.

Silah Bırakma Kararının Arkasındaki Nedenler

Reuters'a konuşan üst düzey Iraklı komutanlar ve yetkililer, bu adımın Trump'ın Ocak ayında göreve başlamasından bu yana Amerikan yetkililerinin Irak hükümetine yaptığı gayriresmi uyarıların ardından tansiyonu düşürme amacı taşıdığını belirtiyor. Amerikalı yetkililerin Bağdat'a, ülkedeki etkin silahlı grupların dağıtılmasına yönelik önlem alınmaması durumunda, bu grupların hava saldırılarıyla hedef alınabileceği uyarısında bulunduğu aktarılıyor.

Irak'taki iktidar koalisyonuna yakın, önde gelen Şii siyasetçi İzzet eş-Şabender, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ile bazı silahlı grup liderleri arasındaki görüşmelerin "oldukça ileri" bir aşamaya ulaştığını söyledi. Şabender, bu grupların ABD'nin silah bırakma çağrılarına uyma eğiliminde olduğunu belirtti.

Şabender, "Gruplar inatla mevcut yapılarıyla devam etme konusunda ısrarcı değil," diyerek, bu grupların "ABD tarafından hedef alınabileceklerinin tamamen farkında olduklarını" dile getirdi.

Hangi Gruplar Silah Bırakmaya Hazır?

Reuters'ın Bağdat ve güneydeki bir vilayette görüşme yaptığı altı grup lideri; Hizbullah Tugayları, en-Nüceba Hareketi, Seyyidüşşüheda Tugayları ve Ensarullah el-Evfiyâ Hareketi'ne mensup. Bu hassas konuyu görüşmek için kimliklerinin gizli kalmasını şart koştular.

Şii gruplar arasında en güçlü olan Hizbullah Tugayları’ndan bir komutan, yaptığı açıklamada, "Trump bizimle savaşı daha kötü seviyelere tırmandırmaya hazır. Bunu biliyoruz ve böyle kötü bir senaryodan kaçınmak istiyoruz," dedi.

İran'ın Rolü Ne?

Grup liderleri, başlıca müttefikleri ve destekçileri olan İran Devrim Muhafızları’nın, ABD ve İsrail ile yıkıcı bir çatışmaya sürüklenmemek adına gerekli görülen adımların atılması konusunda kendilerine onay verdiğini belirtti.

Silahlı grupların faaliyetlerini izleyen güvenlik yetkililerine göre, bu gruplar yaklaşık 50 bin savaşçıya ve uzun menzilli füzeler ile uçaksavar silahları içeren cephaneliklere sahip olan Irak İslami Direniş İttifakı’na mensup. Söz konusu ittifak, İran’ın desteklediği ya da onunla müttefik olan bölgesel gruplardan oluşan “Direniş Ekseni”nin temel bileşenlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Hükümet Ne Diyor?

Başbakanlık Dış İlişkiler Danışmanı Ferhad Aladdin, Reuters'ın silahsızlanma görüşmelerine ilişkin sorularına yanıt olarak, Başbakan’ın ülkedeki tüm silahların devlet kontrolü altında olmasını sağlama taahhüdünü sürdürdüğünü ve bunun “çeşitli ulusal aktörlerle yapıcı bir diyalog” yoluyla gerçekleştirileceğini söyledi.

ABD'nin Şartı Ne?

ABD Dışişleri Bakanlığı, Bağdat’a silahlı grupların kontrol altına alınması yönündeki çağrılarını sürdürdüğünü açıkladı. Bakanlık, “Bu güçler, İran’a değil, Irak Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı’na bağlı olmalıdır,” ifadelerini kullandı.

Silah Bırakma Kalıcı Olacak Mı?

İsminin açıklanmasını istemeyen bir ABD’li yetkili, geçmişte silahlı grupların Amerikan baskısı sonucu saldırılarını durdurduğu örnekler olduğunu hatırlatarak, bu kez gerçekleşecek olası bir silahsızlanmanın kalıcı olup olmayacağı konusunda şüphelerini dile getirdi.

İran destekli Irak milislerinin silah bırakma kararı, bölgedeki gerilimi azaltma potansiyeli taşıyor. Ancak, bu kararın kalıcı olup olmayacağı ve ABD'nin beklentilerinin karşılanıp karşılanmayacağı belirsizliğini koruyor. Bölgedeki güç dengeleri ve dış aktörlerin tutumu, sürecin seyrini belirleyecek önemli faktörler olacak.