Sudan'ın batısındaki Kuzey Darfur eyaletinin merkezi El Faşir, 500 günlük kuşatmanın ardından kan donduran olaylara sahne oluyor. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından desteklenen Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) zulmü altındaki şehirde, yayınlanan uydu görüntüleri toplu infazları ve kan birikintilerini gözler önüne seriyor. Uzmanlar, bu görüntülerin sahadaki tanıklıklarla örtüştüğünü belirtiyor: "HDK kaçmaya çalışan sivilleri infaz ediyor."

El Faşir'de İnsanlık Dramı

Bir yılı aşkın süredir abluka altında tutulan El Faşir, HDK milislerinin orduya bağlı 6. Piyade Tümeni'ni ele geçirmesiyle tamamen milislerin kontrolüne geçti. Sudan ordusu, sivillerin güvenliği gerekçesiyle kenti boşaltırken, geride toplu infazlar, yargısız öldürmeler ve yakılıp yıkılan mahalleler bıraktı. Yale Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi'ne bağlı İnsani Araştırmalar Laboratuvarı (HRL),yayınladığı uydu görüntüleriyle HDK'nın kenti ele geçirdikten sonra ev ev aramalar yaparak infazlar düzenlediğine dair kanıtları ortaya koydu.

Yale HRL'nin analizine göre, El Faşir'in Daraja Oula mahallesinde HDK'ya ait araçlar konuşlandırılmış, ara sokaklar araçlarla kapatılmış durumda. Bölgede yerde 1.2-2 metre uzunluğunda cisimler olduğu ve bu cisimlerin çevresindeki toprağın ise kırmızımsı bir renk değişimine (kan izi) uğradığı görülüyor. Faşir'i diğer bölgelerindeki topraklarda da benzer boyutlarda cisimler bulundu.

Sudan ordu komutanı ve ülkenin askeri lideri General Abdulfettah Burhan, Faşir kentinin HDK tarafından ele geçirildiğinin duyurulmasının ardından ordu güçlerinin kentten çekildiğini belirtti. Burhan devlet televizyonunda yayınlanan konuşmasında “Ordunun Faşir'den daha güvenli bir yere çekilmesi konusunda anlaştık” dedi ve ordunun “intikam alacağını” ve “topraklar temizlenene kadar” savaşacağını ifade etti.

Uluslararası Toplumdan Tepkiler

Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Göç Örgütü (IOM),Faşir kentinde yoğunlaşan çatışmalar nedeniyle son iki günde 26 bin kişinin yerinden edildiğini tahmin ettiklerini aktardı. BM İnsan Hakları Ofisi ise Sudan'da 30 ayı aşkın süredir orduyla çatışan HDK milislerinin vahşet uyguladığına dair endişe verici raporlar aldıklarını bildirdi. Kaçmaya çalışan sivillerin, etnik nedenlerle öldürüldüğüne dair işaretler ve artık çatışmalarda yer almayan kişilerin toplu infaz edildiğine dair raporlara ulaşıldığı kaydedildi.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Faşir'de kısmen işlevsel olan Suudi Hastanesi'nin hedef alındığını bildirerek, Sudan'da devam eden çatışmaların son bulması çağrısında bulundu. Ghebreyesus yaptığı açıklamada, "Saldırıda 1 hemşirenin hayatını kaybettiği ve 3 sağlık çalışanının da yaralandığı bildirildi" ifadelerini kullandı.

BAE'nin Rolü ve İddialar

2023’te Sudan’da ordu ile isyancı HDK arasında başlayan iç savaşın başından bu yana BAE, paramiliter gruba destek verdiğine ilişkin güçlü iddialar var. Uluslararası istihbarat raporlarına göre, BAE hem HDK lideri General Muhammed Hamdan Dagalo’yu savaşın başında ülkesinde ağırladı hem de doğrudan silah ve lojistik destek sağladı. Birleşmiş Milletler raporları, BAE’den Çad üzerinden Sudan’a yapılan gizli uçuşlar ve tedarik zincirleriyle bağlantılı sevkiyatları belgeledi.

El Faşir'de yaşanan bu insanlık dramı, uluslararası toplumun acil müdahalesini gerektiriyor. Sivillere yönelik şiddetin durdurulması, insani yardımın ulaştırılması ve sorumluların yargılanması için harekete geçilmesi elzemdir. Aksi takdirde, bu kanlı olaylar zinciri daha da derinleşebilir ve bölgede kalıcı bir yıkıma yol açabilir.