Gıda Mühendisleri Odası, Dünya Süt Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, Türkiye'deki süt üretimindeki düşüşe ve çocukların süt tüketimindeki eşitsizliğe dikkat çekti. Oda, sütün yalnızca bir gıda değil, çocukların gelişimi ve toplum sağlığı açısından hayati öneme sahip bir hak olduğunu vurguladı. Açıklamada, süt ve süt ürünü tüketiminin her çocuğun hakkı olduğu ve bu sorumluluğun devlete ait olduğu belirtildi.

Türkiye'de Süt Üretimi Alarm Veriyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2019 yılında 31,9 milyon olan sağılan hayvan sayısı, 2023'te 25,8 milyona düştü. Toplanan süt miktarı ise aynı dönemde 22,9 milyon tondan 21,4 milyon tona geriledi. Aynı süre içinde ülke nüfusu ise 83 milyondan 85 milyona çıktı. Bu durum, kişi başına düşen süt miktarında azalmaya işaret ediyor. Ulusal Süt Konseyi verilerine göre, Türkiye'de kişi başına yıllık tüketim miktarları şu şekilde:

• İçme sütü: 39 kg
• Peynir: 19.6 kg
• Yoğurt: 29 kg
• Ayran: 10 kg
• Tereyağı: 2.2 kg

Gıda Mühendisleri Odası, Türkiye'deki süt tüketiminin yetersiz olduğunu ve gelir eşitsizlikleri nedeniyle çocukların gelişiminde fırsat eşitsizliklerinin derinleştiğini belirtiyor. Birçok Avrupa ülkesinde sadece içme sütü tüketiminin 100 litrenin üzerinde olduğu düşünüldüğünde, Türkiye'deki durumun ciddiyeti daha net anlaşılıyor. Enflasyonun süt fiyatlarını artırmasıyla birlikte, özellikle düşük gelirli aileler süt ve süt ürünlerine erişmekte zorlanıyor. Sağlık açısından günde iki bardak süt tüketimi, çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimi için büyük önem taşıyor.

Üreticiler Zor Durumda: Çözüm Ne Olmalı?

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, süt üreticilerinin karşılaştığı yapısal sorunlara da dikkat çekiyor. Yüksek üretim maliyetleri, yem fiyatları, enerji, işçilik ve hayvan sağlığı giderleri üreticilerin kârlılığını tehdit ediyor. Ulusal Süt Konseyi (USK) tarafından belirlenen çiğ süt referans fiyatları, çoğu zaman üreticinin maliyetlerini karşılamakta yetersiz kalıyor. Bu durum, üreticileri zararına üretime zorluyor. Ayrıca, teknik bilgi eksikliği, verimsiz hayvan ırkları, yeterli mera alanlarının olmaması ve kayıt dışı üretimin denetimsizliğe yol açtığı da belirtiliyor.

İklim krizi de süt üretimini tehdit ediyor. Kuraklık ve aşırı yağışlar gibi olaylar yem bitkisi üretimini olumsuz etkiliyor, bu da süt üretimini doğrudan etkiliyor. Süt üretiminin doğa üzerindeki etkilerini azaltmak için sürdürülebilir üretim tekniklerinin yaygınlaştırılması gerekiyor.

Süt Sektöründe Sürdürülebilirlik İçin Çözüm Önerileri

Gıda Mühendisleri Odası, süt sektörünün sürdürülebilirliği için şu çözüm önerilerini sunuyor:

• Üretici maliyetlerini azaltacak uzun vadeli devlet destekleri
• Ulusal Süt Konseyi’nin etkinliğinin artırılması
• Süt kalitesine göre fiyatlandırma sistemine geçilmesi
• Kayıt dışı üretimin engellenmesi için etkin denetim
• Süt sağım ve analiz teknolojilerinin yaygınlaştırılması
• Hayvan sağlığına yönelik aşılama programları
• Kaba yem üretiminin teşviki ve mera verimliliğinin artırılması
• Tüketici eğilimlerine uygun ürün çeşitliliği

Gıda Mühendisleri Odası, sütün üretiminden denetimine kadar geçen tüm süreçlerde meslek gruplarının etkin biçimde yer alması gerektiğini vurguluyor. Oda, kamuoyunda artan bilgi kirliliğine karşı meslek örgütlerinin sorumluluğuna dikkat çekerek, tüketicilerin doğru bilgilendirilmesi gerektiğini belirtiyor. Her yurttaşın sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenme hakkını savunmaya devam edeceklerini belirten Oda, süt ve süt ürünleriyle ilgili yanıltıcı açıklamalara karşı duracaklarını vurguluyor ve okullarda çocuklara her gün bir kutu süt ücretsiz verilmesi gerektiğini savunuyor.

Sonuç olarak, Türkiye'de süt üretimindeki düşüş ve çocukların süt tüketimindeki eşitsizlik, acil çözüm bekleyen önemli bir sorun. Gıda Mühendisleri Odası'nın yaptığı uyarılar ve sunduğu çözüm önerileri, bu sorunun çözümü için önemli bir yol haritası sunuyor. Sütün her çocuğun hakkı olduğu bilinciyle hareket ederek, süt sektörünün sürdürülebilirliğini sağlamak ve toplum sağlığını korumak için hep birlikte çalışmalıyız.