Türkiye'de tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı ve özelleştirme politikaları, gıda güvenliği açısından ciddi endişeler yaratıyor. Her yıl milyonlarca dönüm verimli tarım arazisi, sanayi, konut, enerji projeleri ve diğer yatırımlar nedeniyle yok oluyor. Bu durum, ülkenin tarımsal üretim potansiyelini azaltırken, çiftçilerin geçim kaynaklarını da tehdit ediyor. Peki, bu tehlikeli gidişatın önüne nasıl geçilebilir?

Tarım Arazilerinin Amansız Yok Oluşu

Türkiye'de tarım arazilerinin amaç dışı kullanımının en büyük nedenlerinden biri, enerji nakil hatları, trafo merkezleri, gaz depolama tesisleri, petrol ve doğalgaz boru hatları, otoyollar, köprüler, barajlar ve sanayi tesisleri gibi projeler için yapılan kamulaştırmalar. Belediyeler tarafından imara açılan sanayi ve konut alanları da tarım arazilerini tehdit ediyor. Bu durum, Türkiye'nin gıda ihtiyacının %95'ini karşılayan toprakların her geçen gün azalmasına neden oluyor.

AKP hükümetinin özelleştirme politikaları da tarım sektörünü olumsuz etkiliyor. Eski Maliye Bakanı'nın "Satacağız satacağız. Her şeyi satacağız. Kâr edeni de satacağız, zarar edeni de satacağız babalar gibi satacağız" sözleri, bu politikaların ne denli acımasız olduğunu gözler önüne seriyor. IMF ve Dünya Bankası'nın dayatmalarıyla, kamuya ait şeker fabrikaları, enerji kuruluşları, maden yatakları gibi KİT'ler özelleştirme adı altında satılıyor.

Kaybedilen Tarım Arazileri: Belçika Kadar Toprak Yok Oldu!

Türkiye'de 2002-2024 yılları arasında tarım alanlarının %14'ü kaybedildi. 2002'de 41 milyon 196 bin hektar olan tarım arazisi, 2024 yılında 4 milyon 484 bin hektar azalarak 36 milyon 712 bin hektara geriledi. Bu oran, Belçika gibi orta büyüklükte bir ülkenin yüzölçümüne denk geliyor. Tarım arazilerinin, zeytinliklerin ve meraların kaybedilmesinin nedenleri arasında madencilik faaliyetleri, hidroelektrik santralleri (HES),rüzgar enerjisi santralleri (RES),organize sanayi siteleri, turizm ve kuraklık yer alıyor.

En büyük tarımsal alan kayıplarından biri son 20 yılda Karadeniz'de yaşandı. Hidroelektrik Santrali (HES) projelerinin yoğun olduğu 2007-2017 arasında Doğu Karadeniz'de tarımsal alan kaybı %37'ye ulaştı. Aynı dönemde Akdeniz bölgesindeki tarımsal alan kaybı %15, Ege'de yaklaşık %12 seviyelerine çıktı.

Peki, bu gidişata dur demek için neler yapılmalı? İşte bazı çözüm önerileri:

• Arazi kullanım planlaması ve üretim planlaması birlikte yapılmalı.
• Sürdürülebilir tarım uygulamaları desteklenmeli.
• Teknolojik yatırımlar artırılmalı.
• Tarım bilgi sistemlerindeki eksiklikler giderilmeli.
• Çiftçilere yönelik destekler artırılmalı ve rekabet güçleri yükseltilmeli.

Gelecek Nesiller İçin Tarımı Korumak

Tarım olmadan istikrarlı bir kalkınma olamayacağı dikkate alındığında, ülkelerin kalkınmalarını sağlamak açısından sürdürülebilir bir tarımsal üretimin temin edilmesi büyük önem taşıyor. Sürdürülebilir tarımsal üretim ise, ancak üretimde kullanılan üretim faktörlerinin tükenmesine ve bozulmasına neden olmadan, bunları etkin bir şekilde kullanarak gelecek nesillere bırakmakla olacaktır. Tarımın en önemli üretim faktörü hiç kuşkusuz topraktır. Tarım arazilerimizi koruyarak, gelecek nesillerin gıda güvenliğini sağlamak hepimizin sorumluluğundadır.