Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) son raporuna göre, küresel enerji yatırımları 2024'te rekor seviyeye ulaşarak 3,3 trilyon dolar olacak. Bu yatırımların büyük bir kısmı, temiz enerji teknolojilerine yönlendirilecek. Jeopolitik gerilimlere ve ekonomik belirsizliklere rağmen, enerji sektöründeki bu büyüme dikkat çekiyor.

Temiz Enerji Yatırımları Yükselişte

Toplam enerji yatırımlarının 2,2 trilyon dolarlık kısmı, yenilenebilir enerji, nükleer enerji, şebekeler, enerji depolama, düşük emisyonlu yakıtlar ve elektrifikasyon gibi temiz enerji teknolojilerine ayrılacak. Geriye kalan 1,1 trilyon dolar ise fosil yakıt projelerine gidecek. Bu durum, temiz enerji yatırımlarının toplam yatırım miktarının üçte ikisini oluşturduğunu gösteriyor. IEA'ya göre bu eğilim, sadece emisyon azaltma çabalarını değil, aynı zamanda sanayi politikalarının etkisini, enerji güvenliği endişelerini ve elektrik tabanlı çözümlerin maliyet rekabetçiliğini de yansıtıyor.

Mevcut yatırım eğilimleri, dünyada yeni bir "elektrik çağının" yaklaştığını işaret ediyor. On yıl önce fosil yakıtlara yapılan yatırımlar, elektrik üretimi, şebekeler ve depolama yatırımlarından %30 daha fazlayken, bugün elektrik sektörü yatırımları petrol, doğal gaz ve kömüre yapılan harcamalardan %50 daha yüksek.

Enerji Kaynaklarına Göre Yatırımlar

Temiz enerji teknolojilerine yapılan yatırımlar kaynak bazında incelendiğinde, güneş enerjisi 450 milyar dolarla en fazla yatırım yapılan temiz enerji kaynağı olarak öne çıkıyor. Güneş enerjisine yapılan yatırım miktarı, son beş yılda neredeyse iki katına çıktı. Nükleer enerji yatırımları da son beş yılda %50 artış gösterdi ve bu yıl 75 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Şebeke yatırımları ise 400 milyar dolara ulaşacak olsa da, üretim ve elektrifikasyon yatırımlarının gerisinde kalıyor. Bu durum, elektrik güvenliği açısından endişe verici bir gösterge olarak değerlendiriliyor. Küresel enerji harcamalarında Çin'in payı %33'e yükselirken, ülke en büyük enerji yatırımcısı konumunu güçlendirmeye devam ediyor.

Çin'in Enerji Yatırımları

Çin'in küresel enerji harcamalarındaki payı, son on yılda %25'ten %33'e yükseldi. Bu artış, güneş, rüzgar, hidroelektrik, nükleer, batarya ve elektrikli araçlar dahil olmak üzere geniş bir teknoloji yelpazesindeki yatırımlarla destekleniyor. Çin ve Hindistan, kömür kapasitesi yatırımlarını sürdürüyor. Geçen yıl yaklaşık 100 gigavatlık yeni kömür santrali inşasına başlayan Çin'de, onaylanan yeni kömür santrali kapasitesi 2015'ten beri en yüksek seviyeyi gördü. Kömür yatırımlarının bu yıl ise 2024'e göre %4 artacağı hesaplanıyor.

Fatih Birol'un Değerlendirmesi

IEA İcra Direktörü Fatih Birol, değerlendirmesinde, enerji dünyasının görünümünü gölgeleyen jeopolitik ve ekonomik belirsizlikler arasında ülkeler ve şirketlerin kendilerini çeşitli risklerden izole etmeye çalıştığını belirtti. Birol, enerji güvenliğinin küresel yatırım artışının temel itici gücü olarak öne çıktığını vurguladı ve şunları söyledi:

Birol, Dünya Enerji Yatırımları raporunun ilk kez yayımlandığı 2015'te, Çin'in enerji yatırımlarının ABD'yi yeni geçmeye başladığını anımsatarak, "Bugün Çin, dünyanın açık ara en büyük enerji yatırımcısı konumunda, Avrupa Birliği'nin (AB) 2 katı ve neredeyse AB ile ABD'nin toplamı kadar harcama yapıyor" bilgisini paylaştı.

Küresel enerji yatırımlarındaki bu rekor artış, özellikle temiz enerji teknolojilerine yapılan yatırımlarla birlikte, enerji sektöründe önemli bir dönüşümün yaşandığını gösteriyor. Bu eğilim, hem çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılmasına katkı sağlayacak hem de enerji güvenliği endişelerini azaltmaya yardımcı olacaktır. Ancak, şebeke yatırımlarının yetersiz kalması ve bazı ülkelerin kömür yatırımlarına devam etmesi gibi zorluklar da göz ardı edilmemeli ve bu alanlarda da gerekli adımlar atılmalıdır.